مولیبدن

کمبود مولیبدن تحت شرایط آب و هوای خشک شدیدتر می شود، زیرا که در این شرایط مقدار آب خاک کاهش می یابد و در نتیجه تحرک مولیبدن در محلول خاک کم می گردد. فسفات جذب مولیبدن را توسط گیاه افزایش می دهد، به همین دلیل كاربرد زیاد كودهای فسفری جذب مولیبدن بوسیله گیاه را افزایش می‌دهد. در حالیکه سولفات جذب آن را کاهش می دهد. بنابراین باید دقت شود خاك‌هائی كه در مرز كمبود مولیبدن هستند كاربرد بیش از حد كودهای سولفاته که خاک را اسیدی می کنند ممكن است موجب كمبود مولیبدن گردد. از میان کاتیون ها منیزیم جذب مولیبدن را توسط گیاهان افزایش می دهد، در حالیکه مس و منگنز سبب کاهش جذب مولیبدن توسط گیاهان می شوند.

علائم کمبود مولیبدن

نشانه های کمبود مولیبدن ارتباط بسیار نزدیکی با متابولیسم نیتروژن دارد، زیرا بخش عمده گیاه در آنزیم نیترات ردوکتاز متمرکز شده است. گیاهان دارای کمبود مولیبدن، ضرورتا از کمبود پروتئین ناشی از ناتوانی فرایندهای اولیه کاهش نیترات رنج می برند.

از آنجا که مولیبدن بسیار به نیتروژن مرتبط است، کمبود آن به راحتی می‌تواند مشابه کمبود نیتروژن باشد. مولیبدن تنها ریز مغذی است که درون گیاه متحرک می باشد، بنابراین علائم کمبود در برگ‌های قدیمی‌تر و مسن تر دیده می‌شود، اما با گسترش کمبود، ساقه ها و برگ‌های جدید را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این علائم خاص، معمولا شامل تغییر شکل برگ ها مثلا دم شلاقی در گل کلم و كاهش سطح برگ (كشيدگي دُم گل در گل كلم) می باشد. در گندم علائم کمبود به صورت زرد شدن برگ های پیر و کاهش کاکل در ذرت می باشد و در حالت حاد خوشه ها پوک می گردند. در لگوم ها و شبدرها متداولترین علائم کمبود زرد شدن برگ ها می باشد.
محصولات چلیپائیان به کمبود مولیبدن حساس‌تر هستند، عبارت‌اند از (کلم بروکلی، گل‌کلم، کلم)، حبوبات (لوبیا، نخودفرنگی، شبدر)، بنت قنسول و گل پامچال.

• مولیبدن تنها ریز مغذی محرک می باشد، به همین دلیل نشانه‌های حاصل از کمبود آن ابتدا در برگ‌ها مسن دیده می‌شود.
• کمبود این عنصر سبب تجمع نیترات در گیاهان می‌شود.
• کمبود این عنصر سبب کوتاهی اندازه گیاهان می‌شود.
  • کمبود این عنصر، رنگ برگ‌ها از سبز تیره به سبز کم‌رنگ و مایل به زرد تبدیل می‌شود.
• در اثر تشدید کمبود حاشیه برگ‌ها از بین می‌رود.
• در اثر کمبود ممکن است که لبه برگ‌ها به سمت بالا خم شود.
• علائم کمبود مولیبدن مشابه علائم کمبود نیتروژن است.
• کمبود سبب نمایان شدن، لکه‌های زرد رنگ بین رگبرگ‌ها می‌شود.
• کمبود سبب نمایان شدن، برگ‌ها پژمرده و چروکیده می‌شوند.

علائم بیشبود مولیبدن

سمیّت مولیبدن در گیاهان بندرت گزارش شده است و معمولا موضوع نگران کننده ای نیست. مقادیر بسیار زیاد مولیبدن (20 تا 30 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک) در علوفه می تواند برای حیواناتی که از این علوفه استفاده می کنند مسموم کننده باشد. این بیماری ناشی از مسمومیت مولیبدن در حیوانات به نام مولیبدنوسیس شناخته شده است. که مربوط به عدم توازن بین مس-مولیبدن می باشد. حیوانات مبتلا به این بیماری دارای استخوان های ناقص و رشد کم هستند. افزودن مس به غذای روزانه حیوانات می تواند از این بیماری جلوگیری کند. در چند مورد نادر، ظاهر زرد طلایی در برگ مشاهده می‌شود.

نقش های مولیبدن در گیاه

مولیبدن یک جزء ضروری آنزیم نیترات رودکتاز (NO3- رداکتاز) است، آنزیمی که در کلروپلاست تجمع می ‎یابد، و تبدیل نیترات (NO3-) به نیتریت (NO2-) را کاتالیز می‎ کند. مولیبدن همچنین جزء ساختمانی نیتروژناز است، آنزیمی که برای تثبیت N2 به وسیله باکتری‎ های ریشه بقولات، برخی جلبک ‎ها و اکتینومایست‎ ها و موجودات تثبیت کننده N2، ضروری می ‎باشد. مولیبدن همچنین نقش ضروری در جذب آهن و انتقال آن در گیاهان دارد. که این موضوع علت مشابه بودن کمبود مولیبدن با زردی بین رگبرگی ناشی از کمبود آهن می ‎باشد. نقش های مولیبدن به طور کلی شامل:

• ضروري براي سوخت‌وساز ازت. 
• ضروري براي تشكيل كلروفيل. 
• مؤثر در سوخت‌ و ساز فسفر و آهن.
• کاتالیزور نسبتا مهم در رشد گیاه.  
• کمک به رشد در چرخه ازت، اکسیژن و گوگرد.
• ضروری برای دو آنزیم نیتروژناز و نیترات ردوکتاز جهت تثبیت نیتروژن.

انواع کودهای حاوی عنصر مولیبدن

1.کود تک عنصری مولیبدن

این کود مولیبدن فقط از تک عنصر مولیبدن تشکیل شده است و منحصرا برای تامین نیاز گیاه به این عنصر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

2.کود ریز مغذی

کود ریزمغذی حاوی عناصر میکرو مانند آهن، روی، مولیبدن، منگنز و بور هستند و استفاده از آن راه حل خوبی برای درمان کمبود عناصر کم‌مصرف در گیاهان است.

3.مولیبدات سدیم

مولیبدات سدیم دی هیدراته که به نام نمک دی سدیم اسید مولیبدیک نیز شناخته می شود، یک ماده سفید رنگ به صورت گرانول ریز دانه است که با فرمول Na2MoO4·2H2O شناخته می شود.

4.آمونیوم مولیبدات

آمونیوم مولیبدات ترکیبی با فرمول شیمیایی (NH4)6Mo7O24 می باشد. نوع هیدراته ی رایج آن اغلب 4 مولکول آب جذب می نماید. این ماده بی رنگ است و به راحتی در آب حل می گردد. در صورت حرارت دادن این ماده، آب و آمونیوم آن آزاد می گردد و مولیبدات بدون آب به دست می آید.

5.تری اکسید مولیبدن

تری اکسید مولیبدن MoO3 شکل ظاهری این ترکیب، جامد خاکستری یا آبی روشن رنگ می باشد.

6.کود فلورا استارت

کود فلورا استارت حاوی عناصر بور و مولیبدن همراه با سایر مواد مانند آمینو اسید می باشد. تسریع عمل گلدهی، افزایش مقدار گل در گیاه، افزایش قدرت گرده افشانی و تشکیل میوه در گیاهان می گردد.