منیزیم
منیزیم یکی از عناصر غذایی ضروری پرمصرف ثانویه در گیاهان می باشد. گیاهان این عنصر را به شکل کاتیون Mg2+جذب می کنند، که به صورت حل شده در محلول خاك وجود دارد. منیزیم کاتیون مرکزی در ساختمان مولکول کلروفیل می باشد، بنابراین برای عمل فتوسنتز در گیاهان حیاتی می باشد. منیزیم همچنین یک جز ساختمانی ریبوزوم می باشد که نقش مهمی در ساخت پروتئین به عهده دارد. كمبود منيزيم به وسيله ي كاتيون هاي رقيب مانند پتاسيم، آمونيوم، كلسيم و منگنز ايجاد مي شود، براي مثال كاهش ميزان منيزيم در برگ ها در نتيجه ي مصرف زياد پتاسيم اتفاق مي افتد و لزوما به كاهش ميزان منيزيم در ميوه ها و غده هاي ذخيره اي منجر نمي شود بلكه ممكن است باعث ازدياد منيزيم در اين اندام ها شود.
اگر گیاه به اندازه کافی منیزیم دریافت کند، از یک طرف طول عمر قسمت های سبز گیاه افزایش می یابد و از طرف دیگر با فتوسنتز کامل در طول دوره ساخته شدن مواد آلی، هم تشکیل دانه و هم پر شدن آن به خوبی تحقق می یابد.
علائم کمبود منیزیم
منیزیم درون گیاه متحرک می باشد، در هنگام بروز کمبود از بخش هاي مسن تر به بخش هاي جوان تر گیاه منتقل می شود، بنابراین علائم کمبود آن ابتدا در برگ هاي پیر ظاهر می شود. در این برگ ها رنگ سبز از بین میرود و در بعضی از نقاط لکههایی به رنگ زرد در گیاهان مشاهده می شود. کمبود شدید باعث ایجاد رنگ بنفش مایل به قرمز در برگ ها می شود.
منیزیم در کلروفیل سازی (سبزینه) نقش دارد پس کمبود آن سبب زردی در بین رگبرگ ها می شود. از آنجایی که منیزیم در عمل فتوسنتز هم دخالت دارد، کمبود آن سبب کاهش عملیات فتوسنتز و در نتیجه کاهش رشد رویشی و عملکرد گیاه می شود. در درختان میوه کمبود منیزیم باعث تولید میوه های کوچکتری می شود. از آنجایی كه در درختان میوه تجمع منیزیم در میوهها بیشتر از برگ ها است درختانی كه باردهی زیادی دارند كمبود منیزیم را در برگ های خود زودتر نشان میدهند. چون کمبود منیزیم باعث کاهش میزان کلروفیل میشود عملیات فتوسنتز کاهش یافته و در اثر کاهش فعالیت متابولیکی گیاه، رشد رویشی و عملکرد نیز کاهش مییابد. ظهور لکههای ارغوانی (آنتوسیانین) در بین رگبرگ ها که به تدریج نکروزه شده و متعاقب آن ریزش برگ ها نیز حاصل کمبود منیزیم میباشد.
عوامل ژنتیكی نسبت به جذب منیزیم در درختان میوه بسیار مهم میباشند. بطور مثال درختان سیبی كه به عارضة لكه تلخی حساس میباشند مانند رد دلیشز دارای جذب بالای منیزیم هستند. میوه هایی كه از لحاظ منیزیم غنی هستند میزان كلسیم كمتری دارند. درختان میوهای كه كمبود منیزیم دارند، میوههای كوچكتری نیز تولید میكنند. در ذرت کمبود منیزیم باعث ایجاد کلروز در بین رگبرگ های برگ های پیرتر شده و فقط رگبرگ ها سبز باقی می مانند، در پنبه در برگ های پایین تر یک زمینه قرمز مایل به ارغوانی آشکار می شود، که تدریجا قهوه ای و نکروزه می گردد.
علائم بیشبود منیزیم
سمیت ناشی از منیزیم در درختان میوه تاكنون گزارش نشده اما زیادی آن باعث تشدید عوارضی در درختان میشود. بطور مثال عوارض ناشی از كمبود كلسیم میتواند با زیادی منیزیم تشدید شود.
نقش های منیزیم در گیاه
اتم اصلی مولکول کلروفیل می باشد و نقش مهمی در فعال کردن آنزیم های درگیر در تنفس، فتوسنتز و سنتز اسید نوکلئیک دارد. این ماده در متابولیسم و انتقال ترکیبات فسفات موجود در گیاه کمک می کند. همچنین باعث تسهیل در جابجایی کربوهیدراتها (قندها و نشاسته ها)، افزایش تولید روغن و چربی در گیاهان می شود.
- منیزیم در کلروفیل سازی یا سبزینه گیاه و به طور غیر مستقیم در فتوسنتز گیاهان نقش دارد.
- منیزیم در فعالیت آنزیم ها در گیاهان نقش داشته و در انتقال ترکیبات فسفاته که در جذب سایر عناصر مؤثر می باشند، فعالیت دارند.
- منیزیم در تنفس و سنتز اسید نوکلئیک در گیاهان دخالت دارد.
- منیزیم در انتقال کربوهیدراتها (قندها و نشاسته ها) از برگ به میوه مشارکت دارد.
- منیزیم سبب افزایش تولید روغن و چربی (گردو، بادام، زیتون و …) در گیاهان می شود.
- منیزیم در درختان هسته دار مانند مرکبات، هلو، آلو، گوجه سبز و …. در ساخت هسته نقش فعالی دارد. به عنوان مثال باغ هاي مرکباتی که داراي ارقام هسته دار هستند نسبت به باغ هایی که داراي ارقام بی هسته هستند علائم کمبود منیزیم زودتر نمایان می شود.
- منیزیم به عنوان عنصر پرکننده دانه نقش بسیار مهمی در پر شدن دانه گیاه و افزایش وزن هزار دانه می گردد.
انواع کودهای منیزیم دار
1.سولفات منیزیم (MgSO4)
2.سولفات منیزیم + کربنات منیزیم (MgSO4 & MgCO3)
3.سولفات منیزیم + سولفات آمونیوم (MgSO4 & NH4)2SO4)))
- سولفات منیزیم + سولفات پتاسیم (MgSO4& k2SO4)